نسبت زیبایی شناسی و عقلانیت ارتباطی منطق زیبایی شناسانه «عقلانیت ارتباطی» در اندیشه هابرماس و نسبت آن با «نقد قوه حکم» کانت و «هنر مدرن» آدورنو

Authors

عبدالمجید مبلغی

abstract

این نوشتار در پی توضیح مبنای زیبایی­شناختی نگرش یورگن هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف امانئول کانت در مبحث نقد قوه حکم از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی شناسانه، به فهم ابعاد ژرف­تر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می انجامد. هم چنان که توجه به پرسش­های مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاه­های تئودور آدورنو در توضیح جریان از خود بیگانه شدن انسان مدرن و جایگاه هنر مدرن نیز به فهم انگیزه انتقادی هابرماس از موقعیت آدمی در جهان امروز و دلایل توجه وی به عقلانیت ارتباطی مدد می­رساند. گام دیگر نوشتار توضیح تفاوت­های هابرماس با آدورنو، در توجه اولی به عقلانیت ارتباطی و توجه دومی به «هنر مدرن» است. توضیحی که به شناسایی مؤثرتر سرشت زبانی رویکرد هابرماس به حوزه عمومی می­انجامد.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

نسبت زیبایی‌شناسی و عقلانیت ارتباطی منطق زیبایی‌شناسانه «عقلانیت ارتباطی» در اندیشه هابرماس و نسبت آن با «نقد قوه حکم» کانت و «هنر مدرن» آدورنو

این نوشتار در پی توضیح مبنای زیبایی­شناختی نگرش یورگن هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» است. مطابق مدعا تعریف امانئول کانت در مبحث نقد قوه حکم از امر زیبا، و توضیح وی از قضاوت ذوقی و زیبایی‌شناسانه، به فهم ابعاد ژرف­تر رویکرد هابرماس به «عقلانیت ارتباطی» و مقوله کنش ارتباطی و زبانی می‌انجامد. هم چنان که توجه به پرسش­های مطرح در مکتب انتقادی فرانکفورت و دیدگاه­های تئودور آدورنو در توضیح جریان از خود ...

full text

نسبت ایده‌آل زیبایی و زیبایی وابسته در فلسفه کانت

کانت در «نقد قوة حکم»، امر زیبا را در چهار دقیقه متناظر با احکام منطقی بررسی می‌کند. او در دقیقة سوم بر مبنای تحلیل مفهوم کلیدی «غایت‌مندی»، به تعریفی فرم‌محور از زیبایی یعنی غایت‌مندی بدون غایت (غایت‌مندی ذهنی) می‌رسد. در ذیل همین دقیقه، دو مفهوم «زیبایی وابسته» و «ایده‌آل زیبایی» نیز مطرح می‌شود که داوری زیباشناختی در هر دوی آن‌ها بر مبنای غایت‌مندی عینی است و مفهومی دال بر چیستی عین و کمال ع...

full text

نسبت اخلاق و زیبایی شناسی در اندیشه شیلر

شیلر به عنوان یک فیلسوف کانتی بسیاری از عقاید کانت در بحث از زیبایی شناسی را مبنای اندیشه خود می سازد. اما، به نظر می رسد که در بحث از رابطه میان زیبایی و اخلاق شیلر به گونه ای متفاوت عمل می نماید. این مقاله بر آن است تا به مسئله ارتباط میان زیبایی شناسی و اخلاق در اندیشه شیلر بپردازد و به این مسئله اساسی پاسخ دهد که زیبایی و اخلاق در اندیشه این فیلسوفِ شاعر چگونه با همدیگر ارتباط برقرار می نمای...

full text

عقلانیت شیعی و عقلانیت ارتباطی: تاملی در نتایج سیاسی

 چه رابطه ای میان عقلانیت شیعی و عقلانیت ارتباطی می توان برگزار کرد که از یک سو پویایی تاریخی عقلانیت شیعی در شرایط سلطه عقلانیت مدرن بر جهان امروز تضمین گردد و از سوی دیگر چنین عقلانیتی با حفظ استقلال دینی خود بتواند در تعامل با عقلانیت های  تاریخی غیر دینی قرار گیرد.  به طور خاص دغدغه پژوهش این است که نتایج سازنده سیاسی هماهنگی عقلانیت شیعی با عقلانیت ارتباطی را مورد بحث قرار دهد. طی چندین گف...

full text

زیبایی طبیعی و اخلاق در اندیشه کانت

در نظام فلسفه نقدی، فاهمه قانون‌گذار طبیعت تجربی و عقل قانون‌گذار حیطه آزادی است. اما علی‌رغم این تفکیک، تکالیف اخلاقی وضع شده باید در طبیعت متحقّق شوند. این تکالیف را نمی‌توان در ساحت طبیعت تجربی عملی کرد زیرا تصویر اخیر، پدیداری و بنابراین متعیّن است؛ ازاینرو مناسب اراده آزاد نیست. کانت تصویر ذهنی غایت‌مندانه از جهان، که توسط قوه ذوق زیباشناختی(قوه حکم) تبیین می‌شود را، تأمین کننده نیاز فوق دان...

full text

ارزیابیِ نقد شیلّر بر زیبایی شناسی کانت

فریدریش شیلّر در طرح اندیشه ی زیبایی شناختی خویش از نقد قوه حکم کانت و با ارزیابی انتقادیِآن آغاز کرد. هرچند او نزد عموم اندیشمندان فیلسوفی کانتی شناخته م یشود، امّا در نخستینآشنایی اش با فلسفه ی کانت از ورط هی ایجاد شده میان قلمروی ضرورت و آزادی، و از ستیز میانانگیزههای درونی انسان ناخرسند گشت و بر آن شد تا برخی دیدگا ههای کانت را اصلاح کند.نخست، او در زیبایی شناسی خود به منظور گذر از دوگانهانگار...

full text

My Resources

Save resource for easier access later


Journal title:
مجله پژوهشهای فلسفی دانشگاه تبریز

Publisher: دانشگاه تبریز

ISSN 2251-7960

volume 8

issue 15 2015

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023